EPD (Çevresel Ürün Beyanı) Nedir 

EPD (Environmental Product Declaration), Türkçeye çevrildiğinde Çevresel Ürün Beyanı olarak adlandırılır. EPD, bir ürünün çevresel etkilerini sistematik bir şekilde belgeleyen, standartlara dayalı, bağımsız doğrulama yapılmış ve genellikle çevre dostu olan ürünlerin performansını gösteren bir rapordur.

Çevresel Ürün Beyanı, ürünün yaşam döngüsü boyunca çevresel etkilerini (örneğin enerji tüketimi, su kullanımı, sera gazı emisyonları, atık üretimi gibi) detaylı bir şekilde analiz eder. Bu raporlar, çevreye duyarlı tüketicilere, inşaat sektörü profesyonellerine ve diğer ilgili taraflara ürünün çevresel etkilerini şeffaf bir şekilde sunar.

Bir EPD genellikle aşağıdaki bilgileri içerir

  • Ürünün tanımı ve kullanım amacı
  • Ürünün yaşam döngüsü boyunca çevresel etkiler (LCA – Life Cycle Assessment analizi)
  • Hammadde temini, üretim, kullanım ve geri dönüşüm süreçlerine dair bilgiler
  • Sera gazı emisyonları, enerji ve su tüketimi gibi veriler
  • Çevresel performans göstergeleri ve bu göstergelere dayalı sonuçlar

EPD’ler, genellikle ISO 14025 gibi standartlara dayanır ve bağımsız doğrulama kuruluşları tarafından onaylanmış olmalıdır. Bu belge, çevresel sürdürülebilirlik hedeflerine ulaşmaya çalışan şirketler için önemli bir araçtır, çünkü ürünlerin çevresel etkilerini belgeleyerek daha çevreci seçimler yapılmasını sağlar.

ISO 14025 Standarttı Nedir 

ISO 14025, Çevre Etiketleme ve Çevresel Bildirimler kategorisinde yer alan bir standarttır ve Çevresel Ürün Beyanı (EPD) için geçerli bir standarttır. Bu standart, ürünlerin çevresel performansını değerlendiren ve raporlayan Çevresel Ürün Beyanlarının (EPD) hazırlanması için belirlenen gereklilikleri tanımlar. ISO 14025, çevresel etiketleme ve beyanlarla ilgili bir dizi kuralları ve yönergeleri içerir.

ISO 14025 standardının Temel Özellikleri:

  1. Çevresel Ürün Beyanı (EPD) için Yöntem ve Kılavuz:
    • ISO 14025, çevresel ürün beyanlarının nasıl hazırlanması gerektiğiyle ilgili bir çerçeve sağlar. Bu, ürünlerin yaşam döngüsünü (yaşam döngüsü analizi, LCA) dikkate alarak çevresel etkilerinin sistematik bir şekilde değerlendirilmesini içerir.
    • Bu beyanlar, ürünün çevresel etkileri hakkında doğru, güvenilir ve karşılaştırılabilir bilgiler sunar.
  2. Bağımsız Doğrulama:
    • ISO 14025, EPD’lerin doğruluğunun sağlanabilmesi için bağımsız doğrulama gerekliliğini de belirler. Bu doğrulama, ürünün çevresel etkilerine dair beyanların doğru ve güvenilir olduğundan emin olmak için gereklidir.
  3. Standartlaştırılmış Veri:
    • ISO 14025, çevresel performans beyanlarının belirli bir formatta sunulmasını sağlar. Bu sayede EPD’ler, farklı ürünler ve sektörler arasında karşılaştırılabilir hale gelir.
    • Bu format, ürünlerin çevresel etkilerini, enerji tüketimini, sera gazı emisyonlarını, su kullanımını ve atıkları içerebilir.
  4. Yaşam Döngüsü Yaklaşımı (LCA):
    • Standart, ürünlerin çevresel etkilerinin sadece üretim aşamasında değil, tüm yaşam döngüsü boyunca (hammadde temini, üretim, taşımacılık, kullanım ve geri dönüşüm aşamaları) göz önünde bulundurulmasını gerektirir.
  5. Şeffaflık ve Güvenilirlik:
    • ISO 14025, çevresel beyanların şeffaf, doğru ve güvenilir olmasını sağlar. Bu, tüketicilerin çevresel sürdürülebilirlik konusunda bilinçli kararlar almasına yardımcı olur.

ISO 14025‘in Uygulama Alanları

  • İnşaat sektörü: Binaların ve inşaat malzemelerinin çevresel etkilerini belgelemek.
  • Otomotiv sektörü: Araçların çevresel etkilerini izlemek ve raporlamak.
  • Elektronik ve tüketici ürünleri: Ürünlerin yaşam döngüsünde çevresel etkilerini gözler önüne sererek çevre dostu ürünler teşvik edilir.

Bu standart, EPD’lerin bağımsız doğrulama ve şeffaflık ilkelerine dayalı olarak hazırlanmasını sağlar, böylece hem üreticilere hem de tüketicilere çevresel performans hakkında güvenilir bilgiler sunar.

EPD (Çevresel Ürün Beyanı) Nasıl Hesaplanır

Çevresel Ürün Beyanı (EPD), bir ürünün çevresel etkilerini şeffaf bir şekilde belgelendirip raporlamak için kullanılan, sistematik bir süreçtir. Bu beyan, ürünün tüm yaşam döngüsü boyunca çevresel performansını değerlendirir. EPD hazırlama süreci, belirli adımlar ve gereksinimler içerir. İşte Çevresel Ürün Beyanı (EPD) hazırlama süreci adım adım:

1. Yaşam Döngüsü Değerlendirmesi (LCA) Yapmak

EPD hazırlığının ilk adımı, ürünün **Yaşam Döngüsü Değerlendirmesi (LCA)**dir. Bu süreç, ürünün tüm yaşam döngüsü boyunca (hammadde temini, üretim, taşınma, kullanım ve sonrasında geri dönüşüm/atık yönetimi) çevresel etkilerini analiz eder.

  • Veri Toplama: Ürünün tüm yaşam döngüsü aşamaları için veriler toplanır. Bu veriler, enerji tüketimi, su kullanımı, sera gazı emisyonları, atıklar ve diğer çevresel etkilerle ilgilidir.
  • Çevresel Etki Kategorileri: Bu aşamada belirli çevresel etki kategorileri (sera gazı emisyonları, enerji tüketimi, su kullanımı, vb.) dikkate alınarak analizler yapılır.

2. EPD Formatı ve Standartlarını Belirlemek

EPD’ler, genellikle ISO 14025 ve ISO 21930 gibi standartlara dayanarak hazırlanır. Bu standartlar, beyanın doğruluğu, şeffaflığı ve karşılaştırılabilirliği için belirli gereklilikleri belirler.

  • EPD Kılavuzları: İlgili sektöre ve ürün türüne bağlı olarak, her EPD için belirli kılavuzlar ve formatlar uygulanabilir.
  • Doğrulama: EPD’nin doğruluğu ve geçerliliği bağımsız bir doğrulayıcı tarafından kontrol edilmelidir. Bu doğrulama, beyanın doğru ve güvenilir olduğundan emin olunmasını sağlar.

3. Çevresel Etkilerin Belirlenmesi ve Analizi

Yaşam döngüsü boyunca toplanan veriler kullanılarak çevresel etkiler belirlenir. Bu aşamada şu faktörler analiz edilebilir:

  • Sera Gazı Emisyonları: Karbondioksit (CO₂), metan (CH₄) gibi sera gazlarının emisyonları.
  • Enerji Kullanımı: Ürünün üretimi, taşınması, kullanımı ve geri dönüşümü sırasında kullanılan enerji miktarı.
  • Su Kullanımı: Ürünün üretimi ve kullanımı sırasında tüketilen su miktarı.
  • Atık ve Geri Dönüşüm: Ürünün kullanım ömrü sonunda oluşan atık miktarı ve geri dönüşüm oranları.

4. Çevresel Performans Verilerinin Sunulması

EPD, ürünün çevresel performansını belirli bir formatta sunmalıdır. Bu veriler genellikle aşağıdaki bilgileri içerir:

  • Ürün Tanımlaması: Ürünün ne olduğu, hangi amaçla kullanıldığı, bileşenleri ve üretim süreci hakkında genel bilgiler.
  • Çevresel Etki Kategorileri: Ürünün çevresel etkilerine dair veriler, örneğin enerji tüketimi, su kullanımı, sera gazı emisyonları ve atık miktarları.
  • Beyan Edilen Sonuçlar: EPD’ye göre, ürünün çevresel performansını yansıtan önemli göstergeler.
  • Sertifikalar ve Doğrulama: EPD’nin doğruluğu ve güvenilirliği doğrulama kuruluşları tarafından onaylanmalıdır. Bu, şeffaflık ve güvenilirlik sağlar.

5. Çevresel Ürün Beyanı (EPD) Doğrulanması

ISO 14025’e göre, hazırlanan EPD’nin bağımsız bir doğrulayıcı kuruluş tarafından onaylanması gerekir. Bu, beyanın doğruluğunun ve güvenilirliğinin sağlanması açısından çok önemlidir.

  • Bağımsız Doğrulama: Bir doğrulama kuruluşu, EPD’nin içeriğini, kullanılan verileri ve yaşam döngüsü değerlendirmesini kontrol eder.
  • Onay ve Sertifikalandırma: EPD, doğrulayıcı kuruluş tarafından onaylandığında, resmi olarak geçerli ve güvenilir kabul edilir.

6.Çevresel Ürün Beyanı (EPD) Yayınlanması

Doğrulama sürecinin ardından, EPD kamuya açık hale gelir ve belirli platformlarda yayınlanabilir. EPD’ler, çevresel sürdürülebilirlik ve çevre dostu ürünlere dair şeffaflık sağlamak amacıyla çevre dostu etiketleme veya ürün bilgisi olarak kullanılabilir.

  • Erişim: EPD’ler genellikle çevresel ürün beyanları veri tabanlarında yer alır ve üretici firmalar, bu verileri kullanarak çevresel performanslarını müşterilere sunabilir.

7. Sürekli İzleme ve Güncelleme

EPD’ler belirli bir süre geçerli olacak şekilde hazırlanır, ancak çevresel veriler zamanla değişebilir. Üreticiler, ürünün çevresel etkileri üzerinde iyileştirmeler yaptıkça EPD’yi güncelleyebilirler.

  • İyileştirmeler: Üreticiler, ürünlerini daha çevre dostu hale getirecek değişiklikler yaptığında, bu değişiklikler EPD’ye yansıtılmalıdır.

Çevresel Ürün Beyanı (EPD) Hazırlamanın Faydaları:

  • Şeffaflık: Tüketicilere ve diğer paydaşlara ürünün çevresel etkileri hakkında açık, güvenilir ve doğrulanabilir bilgi sağlar.
  • Rekabet Avantajı: Çevresel sürdürülebilirlik, birçok sektörde önemli bir rekabet avantajıdır.
  • Pazar Erişimi: Çevre dostu ürünlere olan talep artarken, EPD hazırlamak ürünlerin çevre dostu pazarlarında yer almasını sağlar.
  • Yasal ve Düzenleyici Uyumluluk: EPD, çevresel etkiyle ilgili düzenlemelere uyum sağlamak için önemlidir.

Çevresel Ürün Beyanı (EPD) hazırlama süreci, bir ürünün çevresel etkilerini doğru ve şeffaf bir şekilde raporlamak için kapsamlı bir analiz, doğrulama ve belgelendirme sürecini içerir. Bu süreç, hem üreticilerin çevreye duyarlı ürünler sunduğunu gösterebilmesini sağlar, hem de tüketicilerin daha bilinçli seçimler yapmasına yardımcı olur.

EPD (Çevresel Ürün Beyanı) Doğrulması/Doğrulatması 

Çevresel Ürün Beyanı (EPD – Environmental Product Declaration) doğrulaması, EPD’nin doğruluğunu, güvenilirliğini ve uluslararası standartlara uygunluğunu sağlamak amacıyla yapılan bağımsız bir inceleme sürecidir. EPD doğrulama, bir üçüncü taraf doğrulayıcı tarafından gerçekleştirilir ve ürünün çevresel etkilerinin doğru bir şekilde sunulduğunu ve hesaplamaların geçerli yöntemlerle yapıldığını garanti eder.

EPD doğrulaması, çevreye duyarlı ve sürdürülebilir ürünler hakkında güvenilir bilgi sağlamak için kritik bir adımdır. Tüketiciler, işletmeler ve paydaşlar, doğrulama süreci tamamlanmış bir EPD’yi daha güvenilir olarak kabul ederler. Aynı şekilde, doğrulama, çevresel etki hesaplamalarının şeffaf olmasını sağlar ve ürünlerin sürdürülebilirlik konusundaki iddialarını kanıtlar.

Çevresel Ürün Beyanı (EPD) Doğrulama Süreci

1. Doğrulama için Gereksinimler

EPD doğrulaması, uluslararası standartlara (özellikle ISO 14025, ISO 21930 ve EN 15804 gibi) ve sektörel gereksinimlere uygun şekilde yapılır. EPD’nin doğrulanabilmesi için aşağıdaki unsurlar dikkate alınır:

  • Standartlara Uyum: EPD’nin içerdiği veriler ve hesaplamalar, yaşam döngüsü değerlendirmesi (LCA) ve çevresel etki hesaplamaları, geçerli uluslararası standartlarla uyumlu olmalıdır.
    • ISO 14025: Çevresel ürün beyanları için temel bir standarttır. EPD’nin, bu standarda uygun şekilde hazırlanması gerekir.
    • ISO 21930: Bina ürünleri için EPD doğrulaması ve hazırlanması sürecini ele alır. Bu standart, özellikle inşaat sektöründe kullanılır.
    • EN 15804: İnşaat ürünleri için Avrupa standardıdır. Bu standart, inşaat sektöründeki ürünlerin çevresel etkilerinin hesaplanmasını sağlar.
  • Şeffaflık ve Doğruluk: EPD’nin sunmuş olduğu veriler doğru, şeffaf ve açık olmalıdır. Ürünün çevresel etkileri, yaşam döngüsünün her aşamasında net bir şekilde tanımlanmalı ve hesaplamalar güvenilir verilere dayandırılmalıdır.
  • Bağımsızlık: Doğrulama süreci, ürünün üreticisi veya sağlayıcısından bağımsız bir taraf tarafından yapılmalıdır. Bu taraf, genellikle üçüncü taraf doğrulama firmaları veya sertifikasyon kuruluşlarıdır.

2. Doğrulama Kuruluşları ve Sertifikasyon Süreci

EPD doğrulama süreci, genellikle bağımsız ve onaylanmış doğrulama kuruluşları tarafından yürütülür. Bu kuruluşlar, doğrulama sürecinde şunları gerçekleştirir:

  • Veri ve Hesaplamaların İncelenmesi: EPD’de yer alan çevresel etkiler (karbon ayak izi, enerji tüketimi, su tüketimi vb.) ve yaşam döngüsü verilerinin doğruluğu kontrol edilir. Hesaplamalar, geçerli metodolojilere ve kabul edilen veri kaynaklarına dayanarak yapılmalıdır.
  • Yaşam Döngüsü Değerlendirmesi (LCA) İncelemesi: EPD’nin temelini oluşturan LCA süreci de doğrulanmalıdır. Doğrulama kuruluşları, kullanılan veri setlerinin ve metodolojilerin uluslararası standartlara uygun olup olmadığını kontrol eder.
  • Veri Şeffaflığı ve Kaynakları: EPD, çevresel etkilerle ilgili verilerin kaynaklarını açıkça belirtmelidir. Veriler, doğru, güncel ve güvenilir olmalıdır. Ayrıca, kullanılan hesaplama araçları ve yazılımlarının doğruluğu da incelenir.
  • Sistemin Sınırları ve Kapsamı: EPD’nin sistem sınırları ve kapsamı, ürünün yaşam döngüsünü doğru bir şekilde kapsamalıdır. Üretim, taşıma, kullanım, geri dönüşüm ve atık yönetimi gibi tüm aşamalar doğru şekilde dikkate alınmalıdır.
  • Ürün Özellikleri ve Tanımlamaları: EPD’nin içerdiği ürün özellikleri ve tanımlamalar, doğru bir şekilde belirtilmeli ve ürüne dair herhangi bir yanıltıcı ifade bulunmamalıdır.

3. Bağımsız Doğrulamanın Gerçekleştirilmesi

Bağımsız doğrulama, EPD’nin güvenilirliğini artırır ve ürünün çevresel performansının gerçekçi bir şekilde yansıtılmasını sağlar. Doğrulama süreci genellikle şu aşamalardan oluşur:

  • Doğrulama Kriterlerinin Belirlenmesi: EPD’nin doğruluğunu sağlamak için kriterler belirlenir. Bu kriterler, kullanılan verilerin güvenilirliğini, hesaplama yöntemlerini ve çevresel etkilerin doğruluğunu kapsar.
  • Doğrulama Sonuçlarının Değerlendirilmesi: Doğrulama süreci sonunda, doğrulama kuruluşu, EPD’nin belirlenen standartlara ve kriterlere ne kadar uyduğunu değerlendirir. Eğer EPD uygun değilse, ürün üreticisine düzeltmeler yapılması için bildirilir.
  • Raporlama ve Sertifikasyon: Doğrulama sonuçları, genellikle bir rapor şeklinde sunulur. Bu rapor, doğrulamanın geçerli olduğunu ve EPD’nin uluslararası standartlara uygun olduğunu belirten bir sertifikayı içerir. Üretici firma, doğrulama sürecini geçtikten sonra EPD’yi piyasaya sunabilir.

4. Doğrulama Sonuçları ve Etkileri

EPD doğrulaması, çevresel etki hesaplamalarının güvenilirliğini ve doğruluğunu sağlayarak ürünün piyasada şeffaflıkla tanıtılmasına olanak verir. Doğrulama süreci sonrasında elde edilen sonuçlar şunlar olabilir:

  • Geçerli EPD: Eğer doğrulama olumlu bir şekilde tamamlanırsa, EPD geçerli sayılır ve ürün, sürdürülebilirlik iddialarını güvenle destekleyebilir. Bu, çevre dostu ürünlerin pazarlama stratejilerinde önemli bir avantaj sağlar.
  • Düzeltme İhtiyacı: Doğrulama süreci sonucunda, bazı verilerin eksik veya hatalı olduğu tespit edilebilir. Bu durumda, üretici firmaya düzeltmeler yapılması için bildirimde bulunulur. Düzeltme yapıldıktan sonra doğrulama tekrar yapılabilir.

5. EPD Doğrulamanın Faydaları

EPD doğrulamasının çevre, ürün üreticileri ve tüketiciler için birçok faydası vardır:

  • Şeffaflık ve Güvenilirlik: EPD doğrulaması, çevresel etkilerin doğru ve şeffaf bir şekilde sunulmasını sağlar. Bu, tüketicilerin sürdürülebilir ürünleri bilinçli bir şekilde seçmelerini kolaylaştırır.
  • Pazar Rekabeti: Doğrulanmış EPD’ler, ürünlerin çevresel performansını kanıtlar ve piyasada çevre dostu ürünlere olan talebi artırabilir. Aynı zamanda, ürünlerin rekabetçi pazarda öne çıkmasına yardımcı olur.
  • Sürdürülebilirlik Hedefleri: Doğrulama, sürdürülebilirlik ve çevre dostu üretim hedeflerine ulaşılmasında önemli bir adımdır. Bu süreç, şirketlerin çevre üzerindeki etkilerini azaltma konusunda daha bilinçli adımlar atmalarını sağlar.

6. EPD Doğrulama ve Yasal Düzenlemeler

Birçok ülkede, çevresel etki hesaplamalarına dayalı sertifikaların ve EPD’lerin yasal düzenlemelere tabi olabileceği dikkate alınmalıdır. Özellikle inşaat sektöründe, EPD’lerin belirli yasal düzenlemelere uygun olması gerekebilir.

Çevresel Ürün Beyanı doğrulaması, ürünlerin çevresel etkilerinin doğru, güvenilir ve şeffaf bir şekilde sunulmasını sağlar. Bağımsız doğrulama, ürünün sürdürülebilirlik iddialarının güvenilirliğini artırarak hem üreticiler hem de tüketiciler için büyük önem taşır. Doğrulama süreci, çevre dostu ve sürdürülebilir ürünlerin daha fazla benimsenmesine katkı sağlar ve aynı zamanda şirketlerin çevresel performanslarını iyileştirmelerine yardımcı olur.

 

“Daha ayrıntılı bilgi için Sürdürülebilirlik Departmanı ile iletişime geçebilirsiniz.”