CDP (Karbon Saydamlık Beyanı)
CDP (Carbon Disclosure Project / Karbon Saydamlık Beyanı), bir şirketin çevresel etkilerini şeffaf bir şekilde raporlama ve bu etkileri azaltma yönünde attığı adımları paylaşma platformudur. “Karbon Saydamlık Beyanı” ise şirketlerin karbon salınımı, enerji kullanımı ve çevresel yönetim stratejilerine dair verileri açıkladığı bir rapordur.
Bu beyan, CDP’nin sunduğu bir program aracılığıyla yapılır ve şirketlerin çevresel etkilerini, özellikle de sera gazı salınımlarını şeffaf bir şekilde ortaya koymalarını sağlar. Karbon saydamlık beyanı, çevre dostu politikaları benimseyen, sürdürülebilirlik hedeflerine odaklanan ve bu hedeflere ulaşmak için çaba harcayan şirketler için önemli bir araçtır.
Beyan şu unsurları içerebilir:
- Karbon Salınımı: Şirketin doğrudan ve dolaylı sera gazı salınımı miktarları.
- Enerji Kullanımı: Kullanılan enerji miktarı ve enerji verimliliği.
- İklim Değişikliği Riskleri: İklim değişikliğinden kaynaklanabilecek riskler ve bu risklere karşı alınan önlemler.
- Sera Gazı Yönetimi: Şirketin sera gazı emisyonlarını azaltma stratejileri ve hedefleri.
- Sürdürülebilirlik İnisiyatifleri: Şirketin çevre dostu projeleri ve sürdürülebilirlik çabaları.
Karbon saydamlık beyanı, yatırımcılar, tüketiciler ve diğer paydaşlar için şirketlerin çevresel sorumluluklarını değerlendirmede önemli bir araçtır. Ayrıca, şirketlerin çevre dostu uygulamalarını şeffaf bir şekilde paylaşması, çevresel sürdürülebilirliğe katkıda bulunarak toplumsal güven yaratır.
CDP (Karbon Saydamlık Beyanı) Hesaplaması
Karbon Saydamlık Beyanı’nın hesaplanması, şirketin sera gazı emisyonlarının belirli bir dönemde ne kadar olduğunu ölçmeyi içerir. Bu hesaplama, genellikle CDP (Carbon Disclosure Project) gibi raporlama platformlarına yapılan beyanlarda kullanılır. Bu hesaplama birkaç adımdan oluşur ve genellikle aşağıdaki süreçleri içerir:
1. Emisyon Sınıflarını Belirleme (Scope)
Emisyonlar üç ana sınıfa ayrılır:
- Scope 1 (Doğrudan Emisyonlar): Şirketin doğrudan faaliyetlerinden kaynaklanan emisyonlar. Örneğin, şirketin sahip olduğu araçların veya tesislerdeki yakıt tüketiminden kaynaklanan emisyonlar.
- Scope 2 (Dolaylı Enerji Emisyonları): Şirketin enerji tüketiminden kaynaklanan dolaylı emisyonlar. Bu, elektrik, ısı veya buhar gibi enerjiyi dışarıdan temin ettiğinizde ortaya çıkar.
- Scope 3 (Diğer Dolaylı Emisyonlar): Şirketin faaliyetlerinin tüm değer zincirinde (tedarikçiler, ürün taşımacılığı, iş seyahatleri vb.) ortaya çıkan dolaylı emisyonlar. Scope 3, en geniş kapsamı kapsar ve genellikle en zor hesaplanan emisyonlardır.
2. Veri Toplama
- Scope 1 için, şirketin doğrudan faaliyetlerinden kaynaklanan emisyonlar hesaplanır. Bu, şirketin tesislerinde kullanılan doğal gaz, yakıt, uçucu organik bileşikler (VOC’ler) ve diğer kaynaklar için emisyon faktörlerinin uygulanmasıyla yapılır.
- Scope 2 için, kullanılan enerji miktarı (örneğin, elektrik) ölçülür ve bu enerjinin kaynaklarının emisyon faktörleri kullanılarak hesaplanır. Elektriğin üretiminde kullanılan yakıtların karbon salınımları, burada dikkate alınır.
- Scope 3 için, şirketin tedarik zincirinden, taşımacılığından, iş seyahatlerinden ve diğer dolaylı aktivitelerinden kaynaklanan emisyonlar hesaplanır. Bu genellikle tedarikçilerden veya üçüncü taraflardan veri almayı gerektirir.
3. Emisyon Faktörlerini Kullanma
Her enerji kaynağı ve faaliyet türü için belirli bir emisyon faktörü vardır. Emisyon faktörü, bir birim enerji veya birim faaliyet için üretilen karbon salınımı miktarını gösterir. Örneğin:
- Elektrik için emisyon faktörü, kullanılan kilovat saat (kWh) başına sera gazı emisyonlarını gösterir.
- Yakıt türleri (benzin, dizel, doğalgaz vb.) için her litre veya metreküp başına belirli emisyon faktörleri vardır.
Emisyon hesaplamaları bu faktörlerle yapılır. Örneğin, elektrik tüketiminizle ilgili hesaplama şu şekilde olabilir:
- Elektrik Tüketimi (kWh) × Emisyon Faktörü (kgCO₂/kWh) = Karbon Emisyonu (kgCO₂).
4. Hesaplamaların Yapılması
Emisyonlar hesaplanırken, her bir kapsam (Scope 1, 2, 3) için ilgili veriler toplanır ve emisyon faktörleriyle çarpılır. Örneğin:
- Scope 1 (Doğrudan Emisyonlar): Şirketin tükettiği doğrudan yakıt miktarını ve bu yakıtın emisyon faktörünü kullanarak hesaplanır.
- Scope 2 (Enerji Tüketimi Emisyonları): Şirketin tükettiği elektrik miktarını ve o elektriğin üretiminden kaynaklanan emisyonları kullanarak hesaplanır.
- Scope 3 (Diğer Dolaylı Emisyonlar): Tedarik zinciri ve taşımacılık gibi etmenlerden kaynaklanan emisyonlar, üçüncü taraflardan alınan verilerle hesaplanır.
5. Toplam Karbon Emisyonlarının Hesaplanması
Tüm bu emisyonlar (Scope 1, Scope 2, ve Scope 3) birleştirildikten sonra, şirketin toplam karbon salınımı hesaplanmış olur. Toplam karbon emisyonu şu şekilde hesaplanabilir:
- Toplam Karbon Emisyonu = Scope 1 Emisyonları + Scope 2 Emisyonları + Scope 3 Emisyonları
6. Beyan ve Raporlama
Hesaplanan emisyonlar daha sonra CDP gibi platformlarda beyan edilir. Bu rapor, şirketin çevresel etkilerini şeffaf bir şekilde gösterir. Emisyon verilerinin doğruluğu, genellikle denetim ve onay süreçlerinden geçer. Bu süreç, genellikle bağımsız denetçiler tarafından yapılır.
Örnek:
Diyelim ki bir şirketin bir yıllık enerji kullanımı 500.000 kWh elektrik ve 10.000 litre dizel yakıt. Elektriğin emisyon faktörü 0.5 kgCO₂/kWh, dizelin emisyon faktörü ise 2.7 kgCO₂/litre.
- Scope 2 Emisyonları:
500.000 kWh × 0.5 kgCO₂/kWh = 250.000 kgCO₂ - Scope 1 Emisyonları:
10.000 litre × 2.7 kgCO₂/litre = 27.000 kgCO₂
Toplam emisyonlar: 250.000 kgCO₂ (Scope 2) + 27.000 kgCO₂ (Scope 1) = 277.000 kgCO₂
Bu durumda, şirketin toplam karbon emisyonu 277.000 kgCO₂ olacaktır.
Toparlamak gerekir ise Karbon Saydamlık Beyanı hesaplaması, şirketin tüm sera gazı emisyonlarının sistematik bir şekilde izlenmesini ve raporlanmasını içerir. Bu hesaplamalar, sürdürülebilirlik hedeflerine ulaşmak ve çevresel etkileri azaltmak için temel bir adımdır.
CDP (Karbon Saydamlık Beyanı) Hesaplamasını Kimler Yapabilir
Karbon Saydamlık Beyanı (Carbon Transparency Disclosure) hesaplama işlemini, genellikle aşağıdaki gruplar gerçekleştirebilir:
1. Şirketler ve Kurumlar
Karbon Saydamlık Beyanı hesaplamasını en yaygın olarak yapan grup, şirketler ve kurumlardır. Bir şirketin çevresel etkilerini ve karbon emisyonlarını izlemek ve raporlamak için gerekli verileri toplaması gerekmektedir. Bu süreç, şirketin sürdürülebilirlik hedeflerine ulaşmasını destekler ve çevresel sorumluluk taşıdığını göstermek için önemlidir.
- Küçük ve Orta Ölçekli Şirketler (KOBİ’ler): Karbon hesaplama ve raporlama daha küçük ölçekli işletmeler için de önemli hale gelmektedir, özellikle çevresel etkilerini izlemek ve iyileştirmek isteyenler için.
- Büyük Şirketler: Genellikle karbon emisyonu daha yüksek olan büyük şirketler, bu tür hesaplamaları düzenli olarak yaparlar ve çoğu zaman yasal zorunluluklar nedeniyle raporlama yaparlar. Bu şirketler ayrıca, yatırımcılar ve paydaşlar için şeffaflık sağlamak adına raporlama yapabilirler.
2. Sürdürülebilirlik Uzmanları ve Danışmanları
Sürdürülebilirlik uzmanları ve danışmanlar da karbon saydamlık beyanı hesaplamasında önemli bir rol oynar. Bu uzmanlar, şirketlere karbon emisyonlarını hesaplama, raporlama ve azaltma stratejileri geliştirme konusunda yardımcı olabilirler. Sürdürülebilirlik danışmanları, veri toplama süreçlerini kolaylaştırabilir ve şirketlere en uygun emisyon faktörlerini seçmede rehberlik edebilir.
- Danışmanlık Şirketleri: Çevresel etki analizleri ve karbon hesaplamaları konusunda uzmanlaşmış danışmanlık firmaları, hesaplama süreçlerini yönetebilir, raporlama yapabilir ve stratejiler oluşturabilir.
- Karbon Ayak İzi Analizörleri: Bu uzmanlar, şirketlerin çevresel ayak izlerini ölçer ve karbon emisyonlarını raporlama sürecinde şirketlere rehberlik eder.
3. Enerji ve Çevre Danışmanlık Firmaları
Enerji ve çevre danışmanlık firmaları da karbon saydamlık beyanı hesaplamasında yer alabilir. Bu firmalar, enerji verimliliği, enerji tüketimi ve emisyon hesaplama konusunda deneyime sahiptir ve şirketlerin enerji tüketiminden kaynaklanan dolaylı ve doğrudan emisyonları doğru bir şekilde hesaplamalarına yardımcı olabilirler.
4. Bağımsız Denetçiler
Bağımsız denetçiler ve denetim şirketleri, hesaplanan emisyonların doğruluğunu ve güvenilirliğini onaylamak amacıyla Karbon Saydamlık Beyanı raporlarını inceleyebilir. Bu denetimler genellikle finansal raporlama gibi titizlikle yapılır, çünkü çevresel etkilerin doğruluğu yatırımcılar ve diğer paydaşlar için kritik öneme sahiptir.
5. Hükümet ve Regülasyon Kurumları
Hükümetler veya regülasyon otoriteleri de karbon saydamlık beyanı hesaplamalarını belirli bir sektördeki şirketler için zorunlu kılabilir. Örneğin, bazı ülkelerde karbon emisyonlarını raporlama yükümlülüğü, büyük şirketler veya karbon yoğun sektörde faaliyet gösteren firmalar için yasal bir gerekliliktir. Bu kurumlar ayrıca, şirketlerin karbon salınımı hesaplamalarını denetleyebilir veya rehberlik edebilir.
6. Yatırımcılar ve Finansal Kuruluşlar
Yatırımcılar ve finansal kuruluşlar, şirketlerin karbon emisyonlarını ve çevresel etkilerini değerlendiren önemli paydaşlardır. Bu paydaşlar, yatırım yapacakları şirketlerin çevresel etkilerini anlamak ve sürdürülebilirlik performanslarını izlemek amacıyla karbon saydamlık beyanlarını talep edebilirler. Yatırımcılar, özellikle sürdürülebilir yatırım (ESG – Çevresel, Sosyal ve Yönetişim) kriterlerini göz önünde bulundururlar.
7. Endüstri Birlikleri ve STK’lar
Endüstri birlikleri ve sivil toplum kuruluşları (STK’lar), karbon emisyonlarının hesaplanması ve raporlanmasında rol oynayabilirler. Birçok sektörde, çevresel etkilerin izlenmesi ve şeffaflık sağlanması için endüstri birliği ve STK’lar şirketlere rehberlik eder ve bu raporlamanın yaygınlaşmasını teşvik eder.
Karbon Saydamlık Beyanı hesaplaması, genellikle şirketler ve kurumlar tarafından yapılır, ancak bu süreçte sürdürülebilirlik uzmanları, danışmanlar, bağımsız denetçiler ve regülasyon otoriteleri gibi çeşitli paydaşlar da yer alabilir. Karbon emisyonlarını doğru bir şekilde hesaplamak ve raporlamak, şirketlerin çevresel sorumluluklarını yerine getirmelerine ve sürdürülebilirlik hedeflerine ulaşmalarına yardımcı olur.
CDP (Karbon Saydamlık Beyanı) Hesaplamasının Doğrulatılması Nasıl Olur
Karbon Saydamlık Beyanı (Carbon Transparency Disclosure) doğrulaması, beyan edilen verilerin doğruluğunu, güvenilirliğini ve şeffaflığını sağlamak amacıyla yapılır. Bu doğrulama süreci, şirketlerin çevresel etkilerini doğru bir şekilde raporlama yükümlülüklerini yerine getirmelerini sağlar ve genellikle bağımsız denetçiler veya uzman kuruluşlar tarafından gerçekleştirilir. Doğrulama süreci, beyan edilen karbon emisyonu verilerinin doğru şekilde hesaplanıp raporlandığını kontrol etmek amacıyla birkaç aşamadan oluşur.
Karbon Saydamlık Beyanı Doğrulama Süreci
- Veri Toplama ve İnceleme Doğrulama süreci, şirketin karbon emisyonlarıyla ilgili tüm verilerin toplanmasıyla başlar. Bu veriler, enerji tüketimi, kullanılan yakıt türleri, taşıma faaliyetleri, üretim süreçleri gibi unsurları içerir. Denetçiler, bu verilerin eksiksiz ve doğru bir şekilde toplandığından emin olurlar.
- Enerji tüketimi verileri: Elektrik, gaz, ısı, buhar ve diğer enerji kaynaklarına dair tüketim miktarları.
- Yakıt verileri: Şirketin kullandığı yakıt türleri (dizel, benzin, doğalgaz vb.) ve miktarları.
- Ulaşım ve lojistik: Şirketin lojistik, taşıma ve iş seyahatleri gibi faaliyetlerinden kaynaklanan emisyonlar.
- Emisyon Hesaplamalarının Gözden Geçirilmesi Denetçiler, şirketin karbon emisyonlarının hesaplanmasında kullanılan yöntemlerin doğruluğunu ve geçerliliğini inceler. Bu hesaplamalar genellikle aşağıdaki adımları içerir:
- Emisyon faktörlerinin kontrolü: Her enerji kaynağı ve faaliyet için doğru emisyon faktörlerinin kullanılması gerekmektedir. Denetçiler, şirketin kullandığı emisyon faktörlerinin güncel ve doğru olup olmadığını kontrol eder.
- Veri kaynaklarının doğruluğu: Tüketim verilerinin doğru kaynaklardan alındığını doğrulamak için örneklemeler yapılabilir.
- Hesaplama yöntemlerinin doğruluğu: Şirketin kullandığı hesaplama yöntemlerinin (örneğin, Scope 1, Scope 2 ve Scope 3 hesaplamaları) uygun olup olmadığını kontrol ederler.
- Verilerin Şeffaflığının Değerlendirilmesi Şirketlerin karbon emisyonlarıyla ilgili verilerinin şeffaf bir şekilde raporlanması gerekir. Denetçiler, şirketin raporunun açık, anlaşılır ve kolayca takip edilebilir olup olmadığını inceler. Şirketin çevresel etkilerini ve bu etkileri azaltma stratejilerini nasıl sunduğu da değerlendirilir.
- Veri açıklığı: Emisyonlar ve ilgili veriler, raporda açıkça belirtilmeli ve herhangi bir şüpheye yer bırakmamalıdır.
- Hedefler ve stratejiler: Şirketin karbon emisyonlarını azaltma hedefleri ve bu hedeflere ulaşmak için belirlediği stratejiler açık bir şekilde belirtilmelidir.
- Bağımsız Doğrulama ve Denetim Karbon Saydamlık Beyanı doğrulama sürecinin en önemli kısmı, bağımsız denetimdir. Bağımsız denetçiler, şirketin raporladığı emisyon verilerini denetler ve doğruluğunu onaylar. Denetçiler, şirketin çevresel etkilerini doğru bir şekilde yansıttığından emin olurlar. Bu denetim süreci genellikle şu aşamalardan geçer:
- Dokümantasyon incelemesi: Emisyon verilerine dair tüm belgeler ve hesaplama yöntemleri gözden geçirilir.
- Yerinde incelemeler: Bazı durumlarda, denetçiler, verilerin doğru bir şekilde toplandığını doğrulamak için şirketin tesislerinde yerinde inceleme yapabilir.
- Sistematik testler: Emisyon hesaplamalarında kullanılan verilerin doğruluğunu kontrol etmek amacıyla sistematik testler yapılabilir. Bu testler, örneğin, veri girişlerinde hataların olup olmadığını belirlemek için yapılabilir.
- Raporlama ve Onay Denetim ve doğrulama işlemi tamamlandıktan sonra, bağımsız denetçiler şirketin karbon saydamlık beyanını onaylar. Onaylanmış beyan, genellikle şu şekilde sunulur:
- Onaylı rapor: Denetçiler, emisyon hesaplamalarının doğruluğunu ve şeffaflığını onaylayan bir rapor sunar. Bu rapor, şirketin karbon emisyonlarının doğru ve güvenilir olduğunu kanıtlar.
- İyileştirme önerileri: Denetçiler, şirketin karbon hesaplamalarında iyileştirme yapabileceği alanları belirleyebilir ve bu alanlarda önerilerde bulunabilir.
- Sertifikalar veya etiketler: Bazı durumlarda, doğrulama sürecini tamamlayan şirketlere belirli sertifikalar veya etiketler verilebilir (örneğin, çevresel sorumluluk sertifikaları).
- Sürekli İzleme ve Güncelleme Karbon saydamlık beyanları, bir kez yapılan bir işlem değildir. Şirketler, karbon emisyonlarını düzenli olarak izlemeli ve hesaplamalarını güncel tutmalıdır. Bu nedenle, doğrulama süreci genellikle yıllık olarak yapılır ve her yıl raporlanan verilerin doğruluğu denetlenir.
Kimler Doğrulama Yapabilir
- Bağımsız Denetim Şirketleri: Karbon emisyonlarının doğruluğunu ve güvenilirliğini denetleyen bağımsız denetim şirketleri bu sürecin en önemli aktörleridir. Denetim şirketlerinin, çevresel raporlama konusunda deneyimli ve sertifikalı denetçilerden oluşan ekipleri olması gerekir.
- Sürdürülebilirlik Danışmanlık Firmaları: Bazı sürdürülebilirlik danışmanlık firmaları, karbon emisyonları doğrulama ve denetim süreçlerinde yardımcı olabilirler. Ancak, bağımsız denetim şirketlerinin verdiği onay, genellikle daha yüksek güvenilirlik taşır.
- Karbon Emisyonu Doğrulama Uzmanları: Karbon ayak izi ve emisyon hesaplamaları konusunda uzmanlaşmış profesyoneller ve uzman kuruluşlar da doğrulama sürecinde görev alabilir.
Karbon Saydamlık Beyanı doğrulaması, şirketlerin çevresel etkilerini doğru bir şekilde raporlama yükümlülüğünü yerine getirmelerini sağlamak ve bu verilerin güvenilirliğini onaylamak amacıyla yapılır. Bu süreç, bağımsız denetçiler tarafından gerçekleştirilen titiz bir inceleme ve değerlendirme sürecini içerir. Şirketler, doğrulama ve denetim süreçlerini düzenli olarak gerçekleştirerek çevresel etkilerini daha iyi izleyebilir, sürdürülebilirlik hedeflerine ulaşabilir ve yatırımcılar ile paydaşlara güven verebilirler.
“Daha ayrıntılı bilgi için Sürdürülebilirlik Departmanı ile iletişime geçebilirsiniz.”