Gıda Analizleri

Gıda analizleri, gıda maddelerinin bileşimini, kalitesini, güvenliğini ve besin değerini belirlemek için yapılan bilimsel bir süreçtir. Bu analiz, gıdaların fiziksel, kimyasal, biyolojik ve mikrobiyolojik özelliklerini inceleyerek tüketici sağlığını koruma ve gıda ürünlerinin yasal gerekliliklere uygunluğunu sağlama amacı taşır. Gıda güvenliği, tüketiciler tarafından kullanıldığı zaman gıda kaynaklı tehlikelerin ortadan kaldırılmasına yönelik çalışmalardır. Gıda güvenliğini tehlikeye sokan bir durum, gıda zincirinin herhangi bir halkasında olabilir. Bu yüzden etkin bir kontrolün, gıda zinciri boyunca gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Birçok test ve muayene kuruluşu gibi kuruluşumuz da gıda güvenliğini sağlamak amacı ile çok çeşitli ölçüm, test, analiz, muayene ve kontrol hizmetleri vermektedir. Bu kapsamda verilen başlıca hizmetler aşağıda yer almaktadır.

  • Fiziksel analizler
  • Kimyasal analizler
  • Mikrobiyolojik analizler
  • Katkı analizleri
  • Kalıntı analizleri
  • Mineral analizleri
  • Mikotoksin analizleri
  • Moleküler biyoloji analizleri
  • GDO-GMO analizleri
  • Yem analizleri

Gıda Analizleri Örnek Alma Aşamaları

  • Miktarının belirlenmesi
  • Planının yapılması
  • Örneğin alınması
  • Laboratuvar uygun koşullarına getirilmesi
  • Analize hazırlanmasıdır.

Örnek Alma Sırasında Dikkat Edilecek Noktalar

  • Alınacak örneğin ambalajı açılmamış olmalıdır.
  • Büyük ambalajlı gıdalardan örnek alınacaksa aseptik olarak steril bir malzeme ile temsili örnek alınıp örnek kabına aktarılmalıdır.
  • Ambalajın dış yüzeyi %70’lik alkolle dezenfekte edilmelidir.
  • Ambalaj materyali dayanıklı ise alevden geçirilmeli değilse steril saf su ile
    silinmelidir.
  • Ambalaj steril bir kesici ile açılmalıdır.
  • Sıvı gıdalar, örnek almadan önce steril bir karıştırıcı ile iyice karıştırılmalıdır.
  • Gıda karıştırılamayacak yapıda ise değişik noktalardan örnek alınmalıdır.
  • Eğer bir musluktan örnek alınıyorsa musluk ucu alkollenip alevden geçirilmeli ve
    bir süre akıtıldıktan sonra örnek alınmalıdır.
  • Gıda küçük paketler halinde ise tesadüfi örnek alma ilkesine göre seçim
    yapılmalıdır.
  • Gıda büyük koliler içinde küçük paketler halinde ise tesadüfi örnek alma esasına göre seçilmiş kolilerden yine tesadüfi örnek alma ilkesine göre küçük ambalajlar alınıp bunlardan temsili örnek hazırlanır.
  • Yığın hâlindeki gıdalardan hemen her bölgeden örnek alınmalıdır.
  • Her partiden ayrı örnek alınır.
    Örnek alındıktan sonra örnekleme raporu tutulup örnekle birlikte laboratuvar gönderilmelidir.

Alınan Örneklerin Taşınması ve Muhafaza Edilmesi

Alınan örneklerin, mikroorganizma sayısında artma veya azalma olmayacak şekilde ve gıdanın yapısına uygun koşullarda hemen laboratuvara getirilmesi ve mümkünse bir saat içinde analiz edilmesi gerekir.Nem geçirmeyen, steril cam, metal vb. kabıyla örnek alınmış (tahıllar, un gibi mikrobiyal yönden stabil gıdalar) normal koşullarda laboratuvara taşınır.
  • Bozulmuş, ısıl işlem görmüş, soğutulmuş gıdalar 0 ile +5 C arasında soğutmalı koşullarda laboratuvara getirilir.
  • Dondurulmuş gıdalar laboratuvara -18 C’de taşınmalıdır.
  • Bombajlı konserve kutuları veya bombaj tehlikesi olan gıdalar patlamaolasılığına karşı ayrıca ambalajlandıktan sonra laboratuvara getirilmelidir.
  • Dondurulmuş gıdalar analiz yapılıncaya kadar derin dondurucuda -18 C’de çözünmeden, donmuş durumda muhafaza edilmelidir.
  • Kolay bozulabilen süt ve süt ürünleri, et ve et ürünleri, taze meyve ve sebzeler gibi gıdalar soğukta 0–4 C’de en fazla 24 saat saklanmalıdır.
  • Daha uzun süre saklama durumu oluşursa gıda 50 g’lık küçük porsiyonlar halinde hemen dondurulup, -20 C’de saklanmalı ve bu durum analiz raporunda belirtilmelidir
  • Kurutulmuş ve konserve gıdalar oda sıcaklığında saklanmalı, sıcaklık 45C’ nin
    üstüne çıkmamalıdır.
  • Laboratuvara getirilen örnek analiz, sonuna kadar ürün özellikleri değişmeyecek
    şekilde saklanmalıdır.
  • Mikrobiyolojik olarak stabil gıdalar (konserveler, kuru toz gıdalar vb.) son kullanım tarihinden önce analize alınmalıdır.

Gıda Analizinin Amaçları

  1. Gıda Güvenliği: Gıdalardaki zararlı maddelerin (ağır metaller, pestisit kalıntıları, mikotoksinler vb.) tespiti.
  2. Kalite Kontrol: Ürünlerin tat, doku, renk gibi fiziksel özelliklerinin yanı sıra besin değerlerinin kontrolü.
  3. Etiket Doğrulama: Besin içeriklerinin (protein, yağ, karbonhidrat, vitamin, mineral vb.) doğru bir şekilde beyan edilmesi.
  4. Hile Tespiti: Gıda maddelerinde yapılan sahtekarlıkların ve katkı maddelerinin belirlenmesi.
  5. Yasal Uygunluk: Gıda ürünlerinin ulusal ve uluslararası standartlara uygun olup olmadığının belirlenmesi.

Gıda Analizi Türleri

  1. Fiziksel Analiz: Gıdanın fiziksel özelliklerini (ağırlık, yoğunluk, pH, viskozite vb.) ölçer.
  2. Kimyasal Analiz: Gıdanın bileşenlerini (karbonhidrat, protein, yağ, mineral vb.) ve varsa kimyasal kontaminantları (ağır metaller, toksik maddeler) tespit eder.
  3. Mikrobiyolojik Analiz: Gıdadaki mikroorganizma (bakteri, maya, küf vb.) varlığını belirler ve sağlık açısından riskleri değerlendirir.
  4. Duyusal Analiz: Gıdaların tat, koku, görünüş ve dokusunun değerlendirilmesini içerir.
  5. Fonksiyonel Analiz: Gıdaların sağlık üzerindeki etkileri (örneğin antioksidan özellikler) incelenir.

Gıda Analizinin Kullanım Alanları

  • Gıda üretim tesislerinde kalite kontrol süreçlerinde,
  • Laboratuvar ortamında araştırma ve geliştirme çalışmalarında,
  • Resmi denetimlerde ve regülasyonların uygulanmasında,
  • Tüketici bilgilendirme ve gıda etiketleme süreçlerinde.

Gıda analizi, sağlıklı ve güvenilir gıda temininde kritik bir rol oynar ve hem tüketicilerin hem de üreticilerin çıkarlarını korumak için önemlidir.

 

Daha ayrıntılı bilgi için Test & Ölçüm Departmanı ile iletişime geçebilirsiniz.”