ISO 22000:2018 Uluslararası Standart Örgütü (ISO) tarafından yayınlanan ISO 22000:2018 standardı, “Gıda Güvenliği Yönetim Sistemi” olarak yayınlanmış uluslararası standarttır. Bu standart Uluslararası Standartlar Örgütü (ISO)’nün ISO/T.C. 34. teknik komite tarafından, bütün dünyadaki dernekler ve gıda uzmanlarının da bir araya gelmesiyle geliştirilerek, yayınlanmıştır. ISO 22000:2018 gıda güvenlik yönetimi gerekliliklerini tanımlayan, gıdaya yönelik tüm süreçlerin analizine imkân veren ve risklerin yönetimini sağlayan uluslararası bir standarttır. ISO 22000 gıda sektörüne ortak bir yönetim sistemi anlayışı getirmektedir. TSE HACCP Yürütme Komitesi 30.01.2006 Tarih ve 110 sayılı gündeminde aldığı kararda TS-EN- ISO 22000 Standardının 27.01.2006 tarihinde TS 13001’in(HACCP) yerini aldığını belirtmiştir. AB’ye uyum çalışmalarında, gıda zincirindeki tüm kuruluşların, gıda güvenliği yönetim sistemini kurmuş olmaları ve tüm gıda firmalarının ön koşul programını uygulamaya almaları gerekmektedir. Bu kapsamda ISO 22000 bütün dünyada kabul görecek bir standarttır.
ISO 22000 Gıda Güvenliği Yönetim Sistemi Standart Serisi
ISO 22000 Gıda Güvenliği Yönetim Sistemi – Gıda Zincirindeki kuruluşlar için şartlar
ISO/TS 22003 Gıda Güvenliği Yönetim Sistemi – Gıda güvenliği yönetim sistemlerinin tetkikini ve belgelendirmesini yapan kuruluşlar için şartlar (2006 ilk çeyrek)
ISO/TS 22004 Gıda Güvenliği Yönetim Sistemi –ISO 22000:2005’in uygulanması ile ilgili kılavuzu (Kasım 2005)
ISO 22005, Yem ve gıda zincirinde izlenebilirlik – Sistem tasarımı ve hazırlanması için genel ilkeler ve kılavuzu
ISO 22000 Standardını Kimler Uygulayabilir ?
- Gıda üreticileri.
- Gıda tedarikçileri, toptancı ve perakendecileri.
- Paketleme ve ambalaj malzemesi üreticileri.
- Tohum ve yem üreticileri.
- Çiftçiler.
- Katkı malzemesi üreticileri.
- Gıda ve yemek hizmeti veren kuruluşlar.
- Perakende ve gıda hizmeti veren işletme.
- Kontratlı çalışan kuruluşlar.
- Taşıma, depolama ve dağıtım hizmeti sağlayan kuruluşlar.
- Servis sağlayıcı kuruluşlar, (Haşere Mücadele, vb).
- Gıda zincirine dolaylı yoldan katılan kuruluşlar.
- Temizlik ve sanitasyon hizmeti veren kuruluşlar.
- Ekipman, temizlik malzemeleri ve diğer gıda ile temasta olan malzeme üreticileri.
ISO 22000 Gıda Güvenliği Yönetim Sisteminin Faydaları
- Uluslararası düzeyde tanınan bir sistem olması nedeniyle tüm dünyada ticaret kolaylığının sağlanması.
- ISO 22000; diğer perakende standartları kapsar; standart ve kodeks ile ilişkili uluslararası bilinen yasal uygulamalardan bahseder.
- Belirlenen kriterlerin dışındaki ürün oranındaki azalmadan dolayı maliyetlerin azalması ve firmanın vizyonunun korunması.
- Ürün yaklaşımı yerine sistem yaklaşımı ile risklerin hızlı, verimli ve dinamik kontrolü,
- Gıda güvenliği ile ilgili tüm tüketici taleplerini karşılaması.
- Ön gereklilik programlarının sistematik yönetimi.
- Tüm personelin gıda güvenliği ve hijyen konusunda bilinçlenmesi ve artan teknik yeterlilik sağlanması.
- Gıda zehirlenmesi riskini minimize etmesi.
- Gıda güvenliği unsurları hakkında tedarikçiler ve müşteriler, denetleyiciler ve diğer ilgili taraflar ile dinamik iletişim sağlanması.
- Proses kontrolün dokümanlarla kanıtlanmasına olanak vermesi.
- Yükümlülüklerini bilen ciddi ve profesyonel bir organizasyon oluşturulması.
- Resmi denetimlerde karşılaşılan sorunların en aza indirilmesi.
- Gıda israfının (gıda bozulmaları, vb.) ve bu israftan kaynaklanan maliyetlerin en aza indirilmesi.
- Etkin stok kontrolü ve veri sağlama.
- Etkin zaman yönetimi.
- Müşteri güveninin ve memnuniyetinin sağlanması.
- Pazarlamada rakiplerin önüne geçilmesi.
- Ürün güvenlik problemlerini önlemesi.
- Hata yapılarak kazanılan tecrübeye güvenmekten ziyade potansiyel tehlikeleri önceden haber vermesi.
- Etkin kontrol geliştirmeye sistematik olarak yaklaşması.
ISO 22000:2018’in Haccp’ten Farkı ?
ISO 22000 gıda zincirindeki (girdi temini, üretim, dağıtım) boyunca mevcut ve potansiyel tehlikelerin tehlike analizi ile belirlenmesi, kontrol önlemlerinin (ön koşul ve/veya KKN) belirlenmesi, uygulanmasını, izlenmesini, sonuçlarının değerlendirilmesini ve analizini, iyileştirilmesini ve iç ve-dış şartlardaki değişiklikler doğrultusunda güncellenmesini talep eder. Şu ana kadar TSE 13001, DS 3027 vb. HACCP standartlarında ön koşullara (Cam kontrolü, kesici alet kontrolü, kimyasal madde kontrolü vb.) ait kontrol önlemleri ve bunların izlenmesi ve değerlendirilmesi konusu tetkiklerde gündeme gelmemekte idi.
Ayrıca ilk defa bir HACCP gıda güvenliği yönetim sistemi standardında bu kadar açık bir şekilde iki çeşit kontrol önlemi olduğu ifade edilmektedir: Ön koşul programları ve kritik kontrol noktaları. Kontrol önlemlerinin amacı tehlikelerin önlenmesi veya kabul edilebilir bir seviyeye indirilmesidir.
ISO 22000:2018’in Getirdikleri
ISO 22000, HACCP’ten farklı olarak, tamamen firma dışı uzmanlarca geliştirilmiş gıda güvenliği yönetim sisteminin (HACCP plan ve ön koşul programlarının) uygulanmasına, doğrulanma faaliyetlerinin tümümün veya bir kısmının firma dışı uzmanlarca yapılmasına imkan vermektedir.
HACCP standartlarında alerjen kontrolü genellikle açık olarak talep edilmezken, ISO 22000’in şartlarından birisidir.
ISO 22000 ayrıca Codex Alimentarius tarafından yayınlanan genel gıda hijyen kuralları ile sektöre özgü iyi üretim uygulamalarına atıf yapmaktadır.
GGYS’nin kurulması, uygulanması, güncellenmesi için iç iletişim yanında dış iletişimin şartı getirilmiştir.
Tehlikelerin değerlendirilmesinde risk analizi yapılması talep edilmektedir.
Tehlikelerin ön koşul programları ve KKN’ler ile kontrolü talep edilmektedir.
Ön koşulların yazılı hale getirilmesini talep etmektedir (Temizlik, bakım, kalibrasyon, çalışan hijyeni, depolama, taşıma vb.)
KKN’lerde olduğu gibi ön koşullarda da izleme sisteminin ve düzeltme-düzeltici faaliyetlerin planlanmasını talep etmektedir.
KKN’larında düzeltme ve düzeltici faaliyet talep etmektedir. ISO 9001 ‘deki düzeltme ve düzeltici faaliyet kavramları kullanılmaktadır.
